Φανταστείτε ότι αγοράσατε ένα ακριβό αμάξι, μια κουρσάρα 2000 κυβικών και βγαίνετε στην εθνική για να πάτε ταξίδι σε κάποιο μακρινό μέρος. Μένετε εντυπωσιασμένοι από την ταχύτητα της, την επιτάχυνση, το κράτημα στις στροφές, την καθαρότητα ακόμη και στα φώτα πορείας. Όλα είναι εντυπωσιακά. Όλα εκτός από ένα:
την άνεση στα καθίσματα’ απλά, δεν υπάρχει. Το προηγούμενο αμάξι σας, το μικρούλι των 1000 κυβικών ήταν πολύ πιο άνετο. Τι κάνετε λοιπόν; Απογοητεύεστε από το μειονέκτημα αυτό, φτάνετε στο σημείο ακόμα και να εξετάσετε την πιθανότητα να το επιστρέψετε;
Τούτο το παράδειγμα είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση γνωστικής ασυμφωνίας ή οποία συνίσταται σε ασυνέπεια ανάμεσα σε διάφορες πεποιθήσεις μας, εν προκειμένω στην πίστη ότι το μεγάλο και ακριβό αμάξι οφείλει να είναι σε όλους τους τομείς καλύτερο (λίγο ή πολύ, συνήθως πολύ) από το μικρό και φτηνό. Δεν μπορούμε να δεχτούμε αυτή την ασυνέπεια και βρίσκουμε τρόπους να τη μειώσουμε, συνήθως διαστρεβλώνοντας την πραγματικότητα. Στην προκειμένη περίπτωση, κι επειδή το αμάξι είναι μεγάλης αξίας κι έχουμε επενδύσει σημαντικό ποσό σ’ αυτό, πιθανόν να αλλάξουμε τη γνώμη μας και να πούμε ότι κι αυτό το αμάξι είναι άνετο ενώ το παλιό δεν ήταν δα και τόσο άνετο και μάλλον θυμόμασταν λάθος ή να δεχτούμε την έλλειψη άνετων καθισμάτων αλλά να μη μας ενοχλήσει αφού δεν έχουμε σκοπό να κάνουμε μακρινά ταξίδια ή μπορούμε ακόμη και να κατηγορήσουμε τον πωλητή ότι στην πραγματικότητα δε μας έκανε έκπτωση αλλά αφαίρεσε τα αρχικά καθίσματα για να βάλει άλλα πιο φτηνά! Καλό, ε;
Για να εξετάσουν την ιδιότητα αυτή οι Festinger & Carlsmith το 1957 διεξήγαγαν το ακόλουθο πείραμα: Ζήτησαν από τα υποκείμενα να τοποθετούν καρούλια σε ένα δίσκο κι έπειτα να τα βάζουν πάλι πίσω και ξανά το ίδιο για 30 ολόκληρα λεπτά. Όσοι δεν αυτοκτόνησαν από ανία έπρεπε να στρίψουν 48 βίδες δεξιόστροφα για άλλα 30 λεπτά. Αφού τελείωσαν και αυτό έπρεπε, επειδή έλειπε υποτίθεται ένας ερευνητής, να πουν αυτοί ψέματα σε κάποιον άλλο σχετικά με το πόσο ωραία ήταν η δραστηριότητα που έκαναν. Μια ομάδα θα πληρωνόταν ένα δολάριο γι αυτό το ψέμα και μια άλλη 20 ενώ μια τρίτη (η ομάδα ελέγχου) δε χρειάστηκε να πει ψέματα. Στο τέλος, ζητήθηκε να αξιολογήσουν οι ίδιοι το πείραμα αναφορικά με το πόσο απολαυστικό ήταν. Φυσικά όλοι ανέφεραν ότι επρόκειτο για ένα βαρετό πείραμα.
Μια ομάδα ωστόσο το θεώρησε πιο απολαυστικό από την άλλη. Ποια ήταν αυτή; Η ομάδα που πληρώθηκε τα 20 δολάρια ή αυτή του ενός;
Η θεωρία πρεσβεύει ότι όταν υπάρχει γνωστική ασυμφωνία, τα άτομα αλλάζουν τις πεποιθήσεις τους για να λύσουν την ασυμφωνία. Στο συγκεκριμένο πείραμα, αυτή δημιουργήθηκε επειδή τους ζητήθηκε να πείσουν κάποιον άλλο ότι το πείραμα ήταν ευχάριστο. Τους δόθηκε πάντως διέξοδο μέσω της πληρωμής ώστε να θεωρήσουν ότι είπαν ψέματα για τα χρήματα και να μην έρθουν σε κατάσταση γνωστικής ασυνέπειας. Όμως η ομάδα του ενός δολαρίου δεν πληρώθηκε αρκετά και θα έπρεπε, λογικά, να περιέλθει σε ασυνέπεια και να αλλάξει τη στάση της θεωρώντας το πείραμα λιγότερο βαρετό σε σχέση με την άλλη ομάδα, και πράγματι αυτό έγινε.
2 χρόνια αργότερα, το 1959, οι Aronson και Mills έκαναν ένα άλλο πείραμα για να βεβαιώσουν την ύπαρξη του φαινομένου αυτού. Στο πείραμα συμμετείχαν μόνο γυναίκες οι οποίες επρόκειτο να συμμετάσχουν σε μια ομάδα συζήτησης σχετικά με την ψυχολογία του σεξ. Η 1η ομάδα γυναικών έγινε δεκτή αμέσως, η 2η έπρεπε να περάσει ένα στάδιο ήπιας μύησης στο οποίο διάβαζαν φωναχτά λέξεις σχετικές με το σεξ ενώ για την 3η το στάδιο μύησης ήταν πιο σοβαρό καθώς έπρεπε να διαβάσουν σεξουαλικές λέξεις. Αφού ολοκληρώθηκε η συζήτηση τους ζητήθηκε να κρίνουν τόσο την ομάδα συζήτησης όσο και την ίδια τη συζήτηση. Όπως προέβλεπε η θεωρία, επειδή η τελευταία ομάδα πέρασε ένα δύσκολο στάδιο για να καταφέρει να συμμετάσχει στη συζήτηση, θα ερχόταν σε γνωστική ασυμφωνία αν η συζήτηση δεν άξιζε και έτσι η κρίση της και για τις 2 κατηγορίες ήταν σαφώς υψηλότερη από τις άλλες ομάδες που είτε δεν είχαν καθόλου μύηση ή ήταν ήπια.
Συνοψίζοντας, η ασυνέπεια ανάμεσα σε στάσεις ή/και πεποιθήσεις μας μάς προκαλεί πίεση και αυτό μας αναγκάζει να αλλάζουμε τη στάση ή την πεποίθησή μας. Να έχετε το νου σας γιατί το να πούμε ψέματα στον εαυτό μας είναι τελικά πιο εύκολο απ’ ότι νομίζαμε!
Πηγή: insomnia.gr
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Οι όροι χρήσης που ισχύουν για τη δημοσίευση των σχολίων, έχουν ως εξής:
- Σχόλια τα οποία είναι υβριστικά ή περιέχουν χαρακτηρισμούς ή ανώνυμες καταγγελίες που δεν συνοδεύονται από αποδείξεις θα αφαιρούνται από τα Προμαχιώτικα Νεα .
- Τα Προμαχιώτικα Νέα διατηρούν το δικαίωμα να αφαιρέσουν οποιοδήποτε σχόλιο θεωρούν ότι εμπίπτει στις παραπάνω κατηγορίες.
- Τα Προμαχιώτικα Νέα δεν παρεμβαίνουν σε καμία περίπτωση για να αλλοιώσουν το περιεχόμενο ενός σχολίου.
- Τα σχόλια αναγνωστών σε καμιά περίπτωση δεν αντιπροσωπεύουν τα Προαχιώτικα Νέα.
- Με την αποστολή ενός σχολίου αυτόματα αποδέχεστε τους όρους χρήσης .
H συντακτική ομάδα των Προμαχιώτικων Νέων.